I-ốt đóng vai trò quan trọng đối với sự phát triển cơ thể con người, là vi chất quan trọng để tuyến giáp tổng hợp các hormon điều chỉnh quá trình phát triển của hệ thần kinh trung ương, phát triển hệ sinh dục và các bộ phận trong cơ thể như tim mạch, tiêu hóa, da - lông - tóc - móng, duy trì năng lượng cho cơ thể hoạt động.
Ảnh minh họa
I-ốt là vi chất quan trọng để tuyến giáp tổng hợp các hormon điều chỉnh quá trình phát triển của hệ thần kinh trung ương, phát triển hệ sinh dục và các bộ phận trong cơ thể, tham gia tạo hormon tuyến giáp trạng T3 (tri-iodothyronin) và T4 (thyroxin) bằng các liên kết đồng hóa trị. Ngoài ra, I-ốt còn có vai trò trong việc chuyển hóa beta - caroten thành vitamin A, tổng hợp protein hay hấp thụ đường trong ruột non.
Nguồn i-ốt trong thức ăn là các sản phẩm ở biển và các loại rau trồng trên đất nhiều i-ốt. Phần lớn ngũ cốc, các hạt họ đậu và củ có lượng i-ốt thấp. Biện pháp hữu hiệu nhất để phòng chống thiếu i-ốt là khuyến khích người dân sử dụng muối ăn có chứa i-ốt. Nhu cầu đề nghị cho người trưởng thành là 0,14mg/ngày, ở phụ nữ là 0,1mg/ngày. Nhu cầu ở người mẹ cho con bú cao hơn bình thường 1,5 lần.
Muối i-ốt thực tế là hỗn hợp muối ăn có bổ sung thêm i-ốt theo tỷ lệ thích hợp, lượng i-ốt thêm vào không ảnh hưởng đến sức khỏe người sử dụng mà còn làm cho thức ăn trở nên ngon hơn so với muối trắng thông thường.
Trước đây muối i-ốt được trộn thủ công bằng tay nhưng hiện nay nhờ sự phát triển của khoa học công nghệ, muối i-ốt được sản xuất theo dây chuyền bằng máy đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm và chất lượng của muối. Tuy nhiên, mọi người cần lưu ý bảo quản kín muối trong lọ hoặc trong túi vì i-ốt trong muối rất dễ bị bay hơi.
Ở nước ta, ngày 02/11 hằng năm được coi là ngày hưởng ứng toàn dân mua và sử dụng muối i-ốt, vừa là lời tuyên truyền cũng như nhắc nhở người dân về tầm quan trọng của loại muối này. Thiếu i-ốt có thể dẫn tới những nguy cơ như: Phụ nữ trong quá trình mang thai nếu không bổ sung đủ lượng i-ốt cần thiết sẽ gặp nhiều biến chứng nguy hiểm như sảy thai, thai lưu, sinh non. Trẻ sinh ra dễ gặp phải các dị tật bẩm sinh hoặc chậm phát triển. Trẻ em không bổ sung đủ iot cho cơ thể khiến trí tuệ chậm phát triển, nói ngọng và chậm lớn hơn so với bình thường. Đối với người lớn, nếu không cung cấp đủ i-ốt cho cơ thể dễ mắc các bệnh về tuyến giáp như bướu cổ, cơ thể suy nhược, hay mệt mỏi dẫn đến giảm khả năng lao động. Một số tình trạng rối loạn cũng có thể xảy ra do thiếu i-ốt như rối loạn tiêu hóa...
Mặc dù muối i-ốt rất cần thiết sử dụng trong bữa ăn hằng ngày nhưng không vì thế mà bạn có thể lạm dụng hay sử dụng bừa bãi. Bởi nếu bổ sung quá nhiều i-ốt cho cơ thể, tình trạng bướu cổ vẫn có thể xảy ra do tăng tiết nhiều hormone tuyến giáp. Ngoài ra, một số bệnh lý sau có thể xảy ra do sử dụng quá nhiều muối i-ốt như bướu tim, u độc tuyến giáp, viêm tuyến giáp… Để tránh tình trạng bổ sung quá nhiều hoặc quá ít i-ốt vào cơ thể, các gia đình cần sử dụng muối i-ốt như các loại muối khác để làm gia vị nấu ăn hằng ngày, để ướp các loại thức ăn thay cho muối trắng. Mỗi ngày một người chỉ nên ăn khoảng 6g muối tương đương một muỗng cà phê, không nên sử dụng quá nhiều,người bệnh chỉ ngưng sử dụng muối i-ốt khi có chỉ định cụ thể của bác sĩ. Nên mua muối i-ốt ở những cơ sở kinh doanh uy tín, tránh mua phải muối i-ốt giả gây ảnh hưởng đến sức khỏe khi sử dụng. Khi phát hiện có các rối loạn do thiếu i-ốt, cần đến các cơ sở chuyên khoa để được chẩn đoán và điều trị.
